Okazuje się, że nie każdy może być powołany do sprawy jako biegły sądowy. Nawet wtedy, gdy dana osoba jest fachowcem w swojej dziedzinie, posiada szeroką wiedzę i bogate doświadczenie zawodowe, nie może być wsparciem dla sędziego, jeśli nie spełni podstawowych warunków.

Przede wszystkim koniecznością jest wpis na listę biegłych sądowych. Takie figurują w Sądach Okręgowych. Tylko biegły z takiej listy może być powołany do sprawy. O wpis na wykaz biegłych sądowych chętni wnioskują samodzielnie. Trzeba jednak pamiętać, że jeśli uda im się znaleźć na takiej liście, czeka na nich szereg obowiązków. Przede wszystkim nie mogą odmówić udziału w sprawie, a ich opinia musi być rzetelna i obiektywna. Biegły musi dostarczyć ekspertyzę, która została przeprowadzona zgodnie z fachową wiedzą, umiejętnościami i dostępnymi technologiami.

Nie ma wątpliwości, że funkcja biegłego sądowego przynosi prestiż i uznanie. To dowód na to, że specjalista jest najlepszy w swojej dziedzinie. Nierzadko przecież dostarcza główne dowody w sprawie, jest wsparciem dla sędziego, który werdykt opiera na obowiązujących przepisach polskiego prawa, ale bardzo często nie jest w stanie zdobyć dowody, które mogą ułatwić decyzję.

Biegły sądowy bierze udział w sprawach, w których jego powołanie wynika z woli sędziego albo w takich, które tego wymagają – świetnym przykładem są postępowania z udziałem dzieci albo osób ze stwierdzoną chorobą, która mogłaby wpływać na wiarygodność zeznań. Wtedy powoływany jest biegły psycholog albo medyk o konkretnej specjalizacji.

Co ciekawe, wpis na listę biegłych sądowych może być formalnością – dzisiaj sprawy są na tyle skomplikowane, że przewiduje się w nich udział biegłych o naprawdę różnych specjalizacjach, a wielu z nich brakuje w polskim sądownictwie. Z pracą biegłego wiąże się także wynagrodzenie. Jest ono zawsze ustalane odgórnie. To nie biegły ustala jego wysokość, bo na terenie całej Polski obowiązują takie same stawki za realizację określonych czynności. Nie ma jednak wątpliwości, że miano biegłego sądowego umożliwia nie tylko ciekawą pracę, ale daje też szanse na rozwój kariery zawodowej.